?migus polega? na symbolicznym biciu witkami wierzby lub palmami po nogach i wzajemnym oblewaniu si? wod?, co symbolizowa?o wiosenne oczyszczenie z brudu i chorób, a w pó?niejszym czasie tak?e i z grzechu. Na ?migus na?o?y? si? zwyczaj 'dyngusowania, daj?cy mo?liwo?? wykupienia si? pisankami od podwójnego lania. Nie wiadomo, kiedy te dwa obyczaje si? zetkn??y..

Dyngus po s?owia?sku nazywa? si? w?óczebny. Wywodzi si? go od wiosennego zwyczaju sk?adania wzajemnych wizyt u znajomych i rodziny po??czonych ze zwyczajowym pocz?stunkiem (Go?? w dom, Bóg w dom) a tak?e i podarunkiem, zaopatrzeniem w ?ywno?? na drog?. Wizytom towarzyszy?y ?piewy o charakterze ludowym i religijnym. Dyngus dla ubo?szych, nie maj?cych bogatych znajomych, sta? si? sposobem na wzbogacenie jad?ospisu i okazj? pokosztowania niecodziennych da? (je?li zaw?drowali np. do dworu). W?óczebnicy mieli przynosi? szcz??cie, a je?li nie zostali nale?ycie za t? us?ug? wynagrodzeni smako?ykami i jajkami, robili gospodarzom ró?ne nieprzyjemne psikusy (co dla sk?pych gospodarzy by?o pierwszym dowodem pecha).

S?owo dyngus wywodzone jest od niemieckiego s?owa dingen co oznacza "wykupywa? si?". Nale?y jednak pami?ta? ?e zwyczaj zbierania datków przy okazji wizyt wyst?puje nie tylko w czasie Wielkanocy. Praktykuje si? go tak?e w okresie Trzech Króli, na ?l?sku Opolskim podczas chodzenia z nied?wiedziem i nigdzie tam, a nale?a?oby si? tego spodziewa?, w nazwie nie wyst?puje s?owo dyngus.

Do XV wieku dyngus i ?migus by?y dwoma odr?bnymi zwyczajami. Z czasem tak si? zla?y ze sob? w jeden, ?e przestano rozró?nia? który na czym polega. Wyrazem tego by?o pojawienie si? w S?owniku poprawnej polszczyzny Stanis?awa Szobera zbitki ?migus-dyngus. Taka interpretacja nie jest jedyn?, bowiem w pami?tnikach ksi?dza J?drzeja Kitowicza, pochodz?cych z epoki saskiej przeczyta? mo?na, ?e: Lud wiejski, dosy? wiernie trzymaj?cy si? obyczaju starego, pocieszny wyprawia dyngus alias ?migus, a mianowicie ko?o studzien. Parobcy od rana gromadz? si?, czatuj?c na dziewki, id?ce czerpa? wod? i tam, porwawszy mi?dzy siebie jedn?, lej? na ni? wod? wiadrami, albo zanurzaj? j? w stawie, a niekiedy w przer?bli, je?eli lód jeszcze trzyma. W miastach oblewanie si? wod? nie jest powszechnie przyj?tym. Tak wi?c Kitowicz nie widzi specjalnej ró?nicy mi?dzy dyngusem a ?migusem, a co wi?cej, zwraca uwag?, ?e zwyczaj ten w tradycyjnej postaci pozosta? ju? tylko na wsi. Do marginalizacji ?migusa w miastach prawdopodobnie przyczyni?o si? du?e zró?nicowanie spo?eczne (oblany szlachcic lub obcokrajowiec móg? nie doceni? dobroczynnego dzia?ania wody) oraz obecno?? stra?y miejskiej pilnuj?cej porz?dku.

Pierwsze udokumentowane wzmianki o zwyczajach ?migusowo-dyngusowych w Polsce pochodz? z XV wieku, z ustaw synodu diecezji pozna?skich, przestrzegaj?cych przed praktykami, maj?cymi niechybnie grzeszny podtekst: Zabraniajcie, aby w drugie i trzecie ?wi?to wielkanocne m??czy?ni kobiet a kobiety m??czyzn nie wa?yli si? napastowa? o jaja i inne podarunki, co pospolicie si? nazywa dyngowa? [..], ani do wody ci?gn??, bo swawole i dr?czenia takie nie odbywaj? si? bez grzechu ?miertelnego i obrazy imienia Boskiego.

Benedykt Chmielowski w swej encyklopedii Nowe Ateny cytuje za Bertholdem Carolo, ?e ?migus na ziemi polskiej praktykowany by? ju? ok. 750 r. n.e., a wi?c grubo wcze?niej zanim Polska oficjalnie przyj??a chrze?cija?stwo. Jak wynika z opisów W?adys?aw Jagie??o po k?pieli w beczce ok?ada? swoje cia?o wierzbowymi rózgami. Kilka wieków wcze?niej wobec braku beczek taki poga?ski zwyczaj (Ko?ció? uwa?a? k?piel za wst?p do grzechu) móg? by? praktykowany zbiorowo w rzece. Potwierdzeniem tej pierwotno?ci mo?e by? te? fakt, ?e polewanie wod? zasadniczo nie by?o znane na Pomorzu (do 1920 r.), gdzie pierwotnie ?yli Ba?towie i Prusowie. Ko?ció? nie mog?c zwalczy? ?migusa, przekszta?ci? go i przyswoi? do swojego kalendarza ?wi?t. W zwyczaju bicia rózgami mo?na doszukiwa? si? analogii z rzymskim ?wi?tem zwanym Luperkalia. Podobie?stwo to musi mie? charakter bardzo pierwotny, chocia? nie mo?na wykluczy?, ?e zwyczaj ten przyw?drowa? do nas w pocz?tkach pa?stwa polskiego wraz z kap?anami lub mnichami pochodz?cymi z W?och. Czynno?? oblewania zdecydowanie by?a wa?niejsza dla m?odych dziewcz?t, bowiem ta panna, której nie oblano b?d? nie wych?ostano, czu?a si? obra?ona i zaniepokojona, gdy? oznacza?o to brak zainteresowania ze strony miejscowych kawalerów i perspektyw? staropanie?stwa. Pierwotnie dziewcz?ta mia?y prawo do rewan?u dopiero nast?pnego dnia, we wtorek (który kiedy? by? dniem ?wi?tecznym podobnie jak poniedzia?ek).

Dzi? ?migus-dyngus jest zabaw? o charakterze czysto ludycznym. Jego pierwotnego znaczenia mo?emy si? jedynie domy?la?, zw?aszcza ?e w wielu regionach uleg? znacznym modyfikacjom i uzyska? lokaln? interpretacj?. W cieszy?skiem, bicie witkami interpretuje si? jako "suszenie" konieczne po wcze?niejszym oblaniu wod?. Do?? powszechnie s?dzi?o si?, ?e oblewanie si? wod? mia?o zapobiega? chorobom i sprzyja? p?odno?ci dlatego oblewaniu podlegaj? przede wszystkim panny na wydaniu. Ju? sama wieloznaczno?? symbolu wody pozwala na wiele interpretacji. Wydaje si?, ?e mo?na przyj??, i? zwyczaj oblewania wod? ma korzenie w poga?skich tradycjach i jest znakiem rado?ci zwi?zanej z odej?ciem zimy. Lany poniedzia?ek niegdy? mia? bogatsz? obrz?dowo??. ?wiadcz? o tym gdzieniegdzie zachowane tradycje zwi?zane z urodzajem. Gospodarze o ?wicie wychodzili na pola i kropili je wod? ?wi?con?. ?egnali si? przy tym znakiem krzy?a i wbijali w grunt krzy?yki wykonane z palm po?wi?conych w Niedziel? Palmow?. Mia?o to zapewnia? urodzaj i uchroni? plony przed gradobiciem. W tym samym celu obje?d?ano pola w procesji konnej. Zwyczaje te do dzisiaj spotyka si? zw?aszcza na po?udniu Polski. Polscy emigranci zwyczaje wielkanocne szeroko rozprzestrzenili w miejscach swego osiedlenia w USA.